Γ΄ΛΥΚΕΙΟΥ
(Θουκυδίδης)
ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Οἱ δὲ ξυλλεγέντες τῶν ἐν τῇ ξυνωμοσίᾳ, ὥσπερ καὶ τὸ πρῶτον αὐτοῖς ἐδόκει, τά τε παρόντα ἐδέχοντο καὶ ἐς τὰς Ἀθήνας πρέσβεις Πείσανδρον καὶ ἄλλους παρεσκευάζοντο πέμπειν, ὅπως περί τε τῆς τοῦ Ἀλκιβιάδου καθόδου πράσσοιεν καὶ τῆς τοῦ ἐκεῖ δήμου καταλύσεως καὶ τὸν Τισσαφέρνην φίλον τοῖς Ἀθηναίοις ποιήσειαν. γνοὺς δὲ ὁ Φρύνιχος ὅτι ἔσοιτο περὶ τῆς τοῦ Ἀλκιβιάδου καθόδου λόγος καὶ ὅτι Ἀθηναῖοι ἐνδέξονται αὐτήν, δείσας πρὸς τὴν ἐναντίωσιν τῶν ὑφ' αὑτοῦ λεχθέντων μή, ἢν κατέλθῃ, ὡς κωλυτὴν ὄντα κακῶς δρᾷ, τρέπεται ἐπὶ τοιόνδε τι. Πέμπει ὡς τὸν Ἀστύοχον τὸν Λακεδαιμονίων ναύαρχον ἔτι ὄντα τότε περὶ τὴν Μίλητον κρύφα ἐπιστείλας ὅτι Ἀλκιβιάδης αὐτῶν τὰ πράγματα φθείρει Τισσαφέρνην Ἀθηναίοις φίλον ποιῶν, καὶ τἆλλα πάντα σαφῶς ἐγγράψας· ξυγγνώμην δὲ εἶναι ἑαυτῷ περὶ ἀνδρὸς πολεμίου καὶ μετὰ τοῦ τῆς πόλεως ἀξυμφόρου κακόν τι βουλεύειν.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Ερώτημα 1
Να μεταφραστεί το χωρίο «γνοὺς δὲ ... σαφῶς ἐγγράψας·» (Θουκυδίδης 8.49-50.2)
Ερώτημα 2
Να αναγνωριστούν όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις στο χωρίο που μεταφράσατε και να αιτιολογηθεί η έγκλιση εκφοράς τους.
Ερώτημα 3
«γνοὺς δὲ…….. ἢν…….. τοιόνδε τι. Ν’ αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος της ημιπεριόδου
Ερώτημα 4
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση:
• Στη φράση "βάλανοι θαυμάσιαι τοῦ μεγέθους" η γενική τοῦ μεγέθους είναι:
α) αντικειμενική
β) της αιτίας
γ) της αξίας
δ) της ιδιότητας
• Στην πρόταση "Ὕστερον δὲ μετέμελεν τοῖς Ἀθηναίοις" η δοτική τοῖς Ἀθηναίοις είναι:
α) του ενεργούντος προσώπου
β) του κρίνοντος προσώπου
γ) της συνοδείας
δ) αντικείμενο του μετέμελεν
• Στην πρόταση "πόσου πρίωμαί σοι τὰ χοιρίδια" η δοτική σοι είναι:
α) αντικειμενική
β) χαριστική
γ) της αναφοράς
δ) κτητική
Γραμματικές παρατηρήσεις
1. ξυλλεγέντες : Ν’ αντικατασταθεί χρονικά ό τύπος.Να κλιθεί η μετοχή στο θηλυκό γένος
2. τρέπεται / ποιήσαν : Να αντικατασταθούν εγκλιτικά οι τύποι
3. (τὸ) πρῶτον / κακόν : Να γραφούν οι άλλοι βαθμοί στο ίδιο τύπο.
4. γνούς / δρᾷ : Να κλιθεί η προστακτική στο χρόνο που βρίσκονται.
5. ἑαυτῷ / τι / ἐναντίωσιν : Να κλιθούν στον άλλο αριθμό
το παρόν διαγώνισμα ελαφρώς διασκευασμένο δόθηκε στον
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ(ΑΣΕΠ) ΕΤΟΥΣ 2002 το Σάββατο 7-12-2002
ΚΛΑΔΟΣ ΠΕ 02 ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ
«Γνωστικό Αντικείμενο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία»
Δημοσθένους Ἐρωτικός 33 – 35
1. Πολλά δ’ ἔχων ἔτι περί σοῡ διελθεῑν, αὐτοῡ καταλύσειν μοι δοκῶ τόν ἔπαινον, δεδιώς μη καθ’ ὑπερβολήν τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ὑπέρ σοῡ διαλέγεσθαι δόξω∙ τοσοῡτον γαρ ὡς ἔοικεν ἡ τῶν λόγων δύναμις ἔλαττον ἔχει τῆς ὂψεως, ὥστε τοῑς μέν ὁρατοῑς οὐδείς ἀπιστεῑν ἀξιοῑ, τούς δε τούτων ἐπαίνους οὐδ’ ἄν ἐλλείπωσιν ἀληθεῑς εἶναι νομίζουσιν. Παυσάμενος οὖν περί τούτων, ἤδη πειράσομαι σοι συμβουλεύειν ἐξ ὧν ἐντιμότερον ἔτι τόν σαυτοῡ βίον καταστήσεις. Βουλοίμην δ’ ἄν σε μη πάρεργον ποιήσασθαι το προσέχειν τόν νοῡν τοῑς μέλλουσιν ῥηθήσεσθαι, μηδ’ ὑπολαμβάνειν τοῡθ’, ὡς ἄρ’ ἐγώ τούτοις κέχρημαι τοῑς λόγοις οὐ τῆς σῆς ὠφελίας ἕνεκα, ἀλλ’ ἐπιδείξεως ἐπιθυμῶν, ἵνα μήτε διαμάρτῃς τῆς ἀληθείας.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἔχω + τελ. απρμφ. = μπορώ να
διέρχομαι= μιλώ διεξοδικά
καταλύω= τελειώνω, σταματώ
δέδοικα= φοβάμαι
καθ’ ὑπερβολήν= υπερβολικά
φύσις= χαρακτήρας
διαλέγομαι= συζητώ
ὡς ἔοικεν= όπως φαίνεται
ἔλαττον ἔχω= είμαι κατώτερος
ὂψη= πραγματικότητα
ἀπιστέω – ῶ= δεν πιστεύω
ἐλλείπω= υστερώ
πάρεργον= ασήμαντο
προσέχω τον νοῡν τινί= έχω στραμμένη την προσοχή μου σε κάτι
ὑπολαμβάνω + ειδ. απρμφ. = θεωρώ ότι
διαμαρτάνω τῆς ἀληθείας= αποφεύγω την αλήθεια
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20
Β. Να γραφεί ό,τι ζητείται
1. ἔπαινον: δοτική ενικού και γενική πληθυντικού.
2. ὂψεως: κλητική δύο αριθμών.
3. πάρεργον, ἐπιδείξεως: ονομαστική και γενική πληθυντικού αριθμού.
4. πολλα, ἔλαττον, ἀληθεῑς: παραθετική αντικατάσταση των τύπων.
5. σαυτοῡ: γενική και αιτιατική πληθυντικού αριθμού.
Μονάδες 5
Γ. Να γράψετε για τα παρακάτω ρήματα:
1. ἔχων: δεύτερο ενικό, προστακτικής β΄ αορίστου.
2. ἀξιοῑ: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση του τύπου.
3. καταστήσεις: χρονική αντικατάσταση του τύπου στην άλλη φωνή.
4. διαμάρτῃς: κλίση προστακτικής, ίδιου χρόνου.
5. κέχρημαι: εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό πρόσωπο ενεστώτα.
6. ῥηθήσεσθαι: χρονική αντικατάσταση του τύπου
Μονάδες 6
Δ.1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω όρων του κειμένου.
δεδιώς, τούτων, πάρεργον, τοῑς μέλλουσιν, τοῡθ’.
Μονάδες 3
2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω προτάσεων του κειμένου (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος)
• μη καθ’ υπερβολήν ... δόξω.
• ἐξ ὧν ... καταστήσεις.
Μονάδες 3
2. Πῶς ἂν τις ἢ δίκην καλῶς δικάσαι ἢ ἀνθρώπους κατά τρόπον κρῑναι δύναιτο, μη ἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων ἀκούσας; Τους γάρ λόγους παραβαλλομένους, ὥσπερ την πορφύραν και το χρυσίον, ἔλεγε ἂμεινον κρίνεσθαι. Ἒδει ἢ τινός ἕνεκεν ἢ χρόνον ἀμφοτέροις δίδοσθαι τοῑς ἀντιδίκοις, ἢ ὀμνύειν τους δικαστάς ἀκροάσασθαι ὁμοίως ἀμφοτέρων, εἰ μη ὑπελάμβανεν ὁ νομοθέτης τάς δίκας δικαιότερον ἂν και βέλτιον κρίνεσθαι ὑπό τῶν δικαστῶν; Συ δε μοι δοκεῑς οὐδέ τοῡτο το ὑπό τῶν πολλῶν ἀνθρώπων λεγόμενον ἀκηκοέναι. Το ποῑον; Ἒφη. «Μηδέ δίκην δικάσης, πριν ἀμφοῑν μῡθον ἀκούσῃς»
Πλάτων Δημόδοκος 382 – 383 α-β
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀμφότεροι= και οι δύο
παραβάλλομαι= συγκρίνομαι
χρυσίον= το χρυσάφι
τίνος ἕνεκεν= για ποιο λόγο
ὀμνύω= ορκίζομαι
ἀκροάομαι – ῶμαι τινός= ακούω κάποιον
ὑπολαμβάνω + ειδ. απρμφ.= νομίζω, θεωρώ ότι...
ἀμφοῑν (δυικός αριθμός του ἀμφω)= και οι δυο
μῡθος= λόγος
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20
Β. Να γραφεί ό,τι ζητείται.
1. χρυσίον, δικαστάς: να γραφεί η γενική και δοτική δύο αριθμών.
2. ἀντιδίκων: κλίση ουσιαστικού στους δυο αριθμούς.
3. τίνος: γραμματική αναγνώριση του τύπου και κλίση του στους δυο αριθμούς.
4. καλῶς, δικαιότερον: να γίνει παραθετική αντικατάσταση των τύπων.
5. πολλῶν: κλίση ίδιου γένους, ίδιο βαθμό και στους δυο αριθμούς.
Μονάδες 7
Γ. Να γραφούν οι τύποι των παρακάτω ρημάτων.
1. δικάσαι: απαρέμφατο ίδιου χρόνου, άλλη φωνή.
2. παραβαλλομένους, κρίνεσθαι: χρονική αντικατάσταση των τύπων.
3. δίδοσθαι: εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό, ίδίου χρόνου.
4. ὑπελάμβανεν: χρονική αντικατάσταση τα απαρέμφατα του ρήματος.
5. Ἒφη: κλίση προστακτικής, απαρέμφατο και μετοχές στον ενεστώτα.
Μονάδες 7
Δ. 1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι του κειμένου.
ἀκούσας, το χρυσίον, το λεγόμενον, ἀμφοῑν.
2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των προτάσεων του κειμένου (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).
• ὥσπερ την πορφύραν....
• εἰ μη ὑπελάμβανεν.....
• πριν ἀμφοῑν
Μονάδες 6
3. Ὅτι μέν οὗν και ἐν τῷ ἐμπροσθεν χρόνῷ ταῡτα ἐγίγνετο, ῥάδιον γνῶναι∙ φασί δε και τους ἀρίστους και σοφωτάτους μάλιστα ἐθέλειν μεταγιγνώσκειν. Εἰ οὗν δοκοῡμεν εἰκότα λέγειν και ἱκανά τεκμήρια παρέχεσθαι, ὦ ἄνδρες δικασταί, πάσῃ τέχνῃ και μηχανῇ ἐλεήσατε, ὡς ἡμεῑς τῆς μεν διαβολῆς οὕτω μεγάλης οὒσης ἀεί προσεδοκωμεν κρατήσειν μετά τοῡ ἀληθοῦς∙ ὑμῶν δε μηδενί τρόπῳ ἐθελησάντων πεισθῆναι οὐδ’ ἐλπίς οὐδεμία σωτηρίας ἐδόκει ἡμῑν εἶναι∙ ἀλλά πιστεύετε τούτοις ἀληθη λέγειν, οἵ ἄν σιωπῶντες ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ παρέχωσι σώφρονας σφᾶς αὐτούς και δίκαιους.
Λυσίου, Υπέρ των Αριστοφάνους χρημάτων 53 - 54
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ῥάδιος= εύκολος
μεταγιγνώσκω= μετανιώνω
τεκμήριον= απόδειξη
μηχανή= μέσο
διαβολή= συκοφαντία
παρέχω ἐμαυτόν σώφρονα και δίκαιον= φαίνομαι συνετός και δίκαιος
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20
Β. Να γραφεί ό,τι ζητείται.
1. χρόνῷ : να γραφεί η ίδια πτώση, στον άλλο αριθμό.
2. ἀρίστους: παραθετική αντικατάσταση.
3. μηχανῇ: να γραφεί η γενική και αιτιατική δυο αριθμών.
4. ἀληθοῦς: να γραφεί η ονομαστική και αιτιατική πτώση στον άλλον αριθμό.
5. σφᾶς αὐτούς: να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό.
Μονάδες 5
Γ. Να γραφούν οι τύποι των παρακάτω ρημάτων.
1. γνῶναι: απαρέμφατο ιδιου χρόνου, άλλη φωνή.
2. παρέχεσθαι: χρονική αντικατάσταση των τύπων.
3. ἐλεήσατε: εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ ενικό, ίδίου χρόνου.
4. πεισθῆναι: χρονική αντικατάσταση τα απαρέμφατα του ρήματος.
5. λέγειν: κλίση προστακτικής, απαρέμφατο και μετοχές στον ενεστώτα.
Μονάδες 5
Δ. 1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι του κειμένου.
μεταγιγνώσκειν, μηχανῇ, ἡμῑν, σώφρονας .
2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των προτάσεων του κειμένου (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).
• Εἰ οὗν δοκοῡμεν...
• ὡς ἡμεῑς τῆς μεν διαβολῆς....
Μονάδες 10
4. Εἰ δε τις τοῡτο θαυμαζει, ὅτι πολλάκις γέγραπται το συν θεῷ πράττειν, εὖ ἴστω ὅτι ἢν πολλάκις κινδυνέυῃ, ᾗττον τοῡτο θαυμάσεται, και ἢν γε κατανοῇ ὅτι, ὅταν πόλεμος ᾖ, ἐπιβουλεύουσι μεν ἀλλήλοις οἱ ἐναντίοι, ὀλιγάκις δε ἲσασι πῶς ἔχει τα ἐπιβουλευόμενα. Τα οὖν τοιαῡτα οὐδ’ ὅτῳ συμβουλεύσεται τις οἷον τε εὐρεῖν πλην θεῶν∙ οὗτοι δε πάντα ἴσασι και προσημαίνουσιν ᾧ ἄν ἐθέλωσι και ἐν ἱεροῖς και ἐν οἰωνοῖς και ἐν φήμαις και ἐν ὀνείρασιν∙ Εἰκός δε μᾶλλον ἐθέλειν αὐτούς συμβουλεύειν τούτοις, οἵ ἀν μη μόνον ὅταν δέωνται ἐπερωτώσι τι χρη ποιεῖν, ἀλλά και ἐν εὐτυχίαις θεραπεύωσιν, ὅ, τι ἀν δύνωνται τους θεούς.
Ξενοφῶντος Ιππαρχικός 9, 8-9
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Πολλάκις = α. πολλές φορές, β. ίσως, τυχόν
ἐνάντιος = εχθρός
ὀλιγάκις = σπάνια, λίγες φορές
εὖ οἶδα = γνωρίζω καλά
προσημαίνω τινι τι = φανερώνω σε κάποιον κάτι
ἐπερωτάω - ῶ = ρωτώ, συμβουλεύομαι
ἐπιβουλεύω = δρω εναντίον κάποιου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20
Β. Να γραφεί ό,τι ζητείται.
1. φῆμαις : να κλιθεί ο ενικός αριθμός του ουσιαστικού.
2. ὀνείρασιν: δοτική και αιτιατική δυο αριθμών.
3. ἧττον: παραθετική αντικατάσταση.
4. ὅ,τι: ονομαστική πληθυντικού, τρία γένη.
5. ἐνάντιοι: να γραφεί η ίδια πτώση στα άλλα γένη.
Μονάδες 5
Γ. Να γραφούν οι τύποι των παρακάτω ρημάτων.
1. θαυμάζει: απαρέμφατο παρακειμένου.
2. γέγραπται: β΄πληθυντικό προστακτικής και απαρέμφατο ίδιου χρόνου.
3. ἴσασι: εγκλιτική αντικατάσταση του ρηματικού τύπου.
4. ἐπερωτῶσι: α΄ πληθυντικό ευκτικής, ίδιου χρόνου.
5. δύνωνται: β΄ενικό και γ΄ πληθυντικό, ευκτικής και προστακτικής ίδιου χρόνου.
Μονάδες 7
Δ. 1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι του κειμένου.
ἀλλήλοις, ὅτω, ἐν φήμαις, τούτοις .
2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των προτάσεων του κειμένου (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).
• ὅ, τι ἀν δύνωνται…
• τι χρη ποιεῖν…
Μονάδες 8
5. Ὥσπερ γάρ ἀνθρώπῳ ζῶντι μέν ἐλπίς ἐκ τοῦ κακῶς πρᾶξαι μεταπεσεῖν, τελευτήσαντι δε συναιρεῖται πάντα δι’ ὧν ἄν τις εὐδαιμονήσειεν, οὕτω και περί τας πόλεις συμβαίνει πέρας ἔχειν την ἀτυχίαν ὅταν ἀνάστατοι γένωνται. Εἰ γαρ δεῖ την ἀλήθειαν εἰπεῖν, πόλεως ἐστι θάνατος ἀνάστατον γενέσθαι. Τεκμήριον δε μέγιστον∙ ἡμῶν γαρ ἡ πόλις το μεν παλαιόν ὑπό ταῶν τυράννων κατεδουλώθη, το δ’ ὕστερον ὑπό τριάκοντα, ὅτε και ὑπό Λακεδαιμονίων τα τείχη καθῃρέθη.
Λυκούργου, Κατά Λεωκράτους 60 – 62
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
κακῶς πράττω =δυστυχώ
ἀνάστατος γίγνομαι = ερημώνομαι, καταστρέφομαι
τεκμήριον = απόδειξη
καθαιρέω-ῶ = γκρεμίζω
μεταπίπτω = ξεφεύγω
συναιρέω-ῶ = καταστρέφω μαζί
πέρας=τέλος
κατόρθωμα
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Α. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο.
Μονάδες 20
Β. Να γραφεί ό,τι ζητείται.
1. ἐλπίς : δοτική πληθυντικού.
2. πέρας: αιτιατική δυο αριθμών.
3. τείχη: δοτική ενικού και γενική πληθυντικού.
4. κακῶς: παραθετική αντικατάσταση.
5. πάντα: αιτιατική πληθυντικού στα τρια γένη.
Μονάδες 5
Γ. Να γραφούν οι τύποι των παρακάτω ρημάτων.
1. ζῶντι: κλίση μετοχής, δυο αριθμούς.
2. μεταπεσεῖν: χρονική αντικατάσταση.
3. εἰπεῖν: κλίση προστακτικής ιδίου χρόνου.
4. κατεδουλώθη: κλίση ευκτικής του ενεστώτα.
5. καθῃρέθη: απαρέμφατο του ίδιου χρόνου
Μονάδες 9
Δ. 1. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι του κειμένου.
δι’ ὧν, πέρας, πόλεως, ὑπό τριάκοντα.
2. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των προτάσεων του κειμένου (εισαγωγή, εκφορά, συντακτικός ρόλος).
• ὥσπερ … μεταπεσεῖν.
3. Να αναγνωριστεί και να αναλυθεί ο υποθετικός λόγος της περιόδου.
… τελετήσαντι δε … ἀνάστατοι γένωνται.
Μονάδες 6
Ἰσοκράτη, Εὐαγόρας, 80
Ἐμὸν μὲν οὖν ἔργον καὶ τῶν ἄλλων φίλων τοιαῦτα καὶ λέγειν καὶ γράφειν, ἐξ ὧν μέλλομεν σὲ παροξύνειν ὀρέγεσθαι τούτων, ὧνπερ καὶ νῦν τυγχάνεις ἐπιθυμῶν• σοὶ δὲ προσήκει μηδὲν ἐλλείπειν ἀλλ’ , ὥσπερ ἐν τῷ παρόντι, καὶ τὸν λοιπὸν χρόνον ἐπιμελεῖσθαι καὶ τὴν ψυχὴν ἀσκεῖν, ὅπως ἄξιος ἔσει καὶ τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἄλλων προγόνων. ὡς ἅπασι μὲν προσήκει περὶ πολλοῦ ποιεῖσθαι τὴν φρόνησιν, μάλιστα δ’ ὑμῖν τοῖς πλείστων καὶ μεγίστων κυρίοις οὖσιν.
Λέξιλόγιο: περὶ πολλοῦ ποιοῦμαι(περίφραση): θεωρώ πολύ σημαντικό.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να μεταφραστεί το κείμενο. ΜΟΝΑΔΕΣ 20
2. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται:
λέγειν: απαρέμφατα μέλλοντα και αορίστου στην ίδια φωνή.
τυγχάνεις: στο ίδιο πρόσωπο, έγκλιση και φωνή το μέλλοντα και τον αόριστο.
πατρὸς: την κλητική ενικού και τη δοτική πληθυντικού.
ἅπασι: στην ίδια πτώση και αριθμό το θηλυκό γένος.
πολλοῦ: στο ίδιο γένος, πτώση και αριθμό τους άλλους βαθμούς των παραθετικών.
τὴν φρόνησιν : στον άλλο αριθμό την ίδια πτώση.
μάλιστα : τους άλλους βαθμούς των παραθετικών.
μεγίστων : στο ίδιο γένος, πτώση και αριθμό τους άλλους βαθμούς των παραθετικών. ΜΟΝΑΔΕΣ 10
3. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι τύποι.
ΜΟΝΑΔΕΣ 10
1. Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις 3,2, 1-3 ( Γενικές εξετάσεις 1991)
Ἐπεί δέ ᾕρηντο, ἡμέρα τε σχεδόν ὑπέφαινε, καὶ εἰς τό μέσον ἧκον οἱ ἄρχοντες, καὶ ἔδοξεν αὐτοῖς, προφυλακάς καταστήσαντας, συγκαλεῖν τούς στρατιώτας. Ἐπεί δὲ καὶ ἄλλοι στρατιῶται συνῆλθον, ἀνέστη πρῶτος μέν Χειρίσοφος ὁ Λακεδαιμόνιος καί ἔλεξεν ὧδε˚ Ἄνδρες στρατιῶται, χαλεπά μέν τά παρόντα, ὁπότε ἀνδρῶν στρατηγῶν τοιούτων στερόμεθα καί λοχαγῶν καί στρατιωτῶν, πρός δ΄ ἔτι καί οἱ ἀμφί Ἀριαῖον οἱ πρόσθεν σύμμαχοι ὄντες προδεδώκασιν ἡμᾶς˚ ὅμως δέ δεῖ ἐκ τῶν παρόντων ἄνδρας ἀγαθούς τελέθειν καί μή ὑφίεσθαι, ἀλλά πειρᾶσθαι, ὅπως, ἤν μέν δυνώμεθα, καλῶς νικῶντες σῳζώμεθα, εἰ δέ μή, ἀλλά καλῶς γε ἀποθνήσκωμεν, ὑποχείριοι δέ μηδέποτε γενώμεθα ζῶντες τοῖς πολεμίοις.
Λεξιλόγιο
αἱρέομαι-ουμαι=εκλέγομαι
αἱρέω-ω (για έμψυχα)=συλλαμβάνω
αἱρέω-ω(για άψυχα)=κυριεύω
ἁλίσκομαι(παθητικό του αἱρῶ)= 1. συλλαμβάνομαι, 2. Κυριεύομαι
ἡμέρα ὑποφαίνει=αρχίζει να ξημερώνει
φυλακή=φρουρά, σκοπιά
καθίστημι=τοποθετώ
πρός δ΄ ἔτι=προσέτι δε, επιπλέον δε
τελέθειν=ποιητικός τύπος (εύχρηστος στους Ίωνες και Δωριείς πεζογράφους) αντί του γίγνεσθαι
ὑφίεμαι=είμαι κατώτερος, δειλιάζω, υποχωρώ, δείχνω αδράνεια, υποκύπτω
γε=τουλάχιστο
ὑποχείριος γίγνομαί τινι=πέφτω στα χέρια κάποιου, περιέρχομαι στην εξουσία κάποιου
Α. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[Μον. 20]
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. προδεδώκασιν, ὑφιέσθαι, ἀποθνήσκωμεν, ἀνέστη:
Να γραφεί στην ίδια φωνή το β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής και προστακτικής του αορίστου β΄ των παραπάνω ρημάτων.
Ευκτική αορίστου β΄
Β΄ ενικό
Β΄ πληθ.
Προστακτική αορίστου β'
Β΄ ενικό
Β΄ πληθ.
[Μον. 5]
2. συνῆλθον, ζῶντες: Να κλιθεί η ευκτική και η προστακτική του ίδιου χρόνου.
Ευκτική Προστακτικτή Ευκτική Προστακτική
[Μον. 5]
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
1. ὅμως δε ............ σῳζώμεθα: Να αναγνωρισθούν οι προτάσεις της ημιπεριόδου. Να χαρακτηρισθεί ο υποθετικός λόγος και να μετατραπεί σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει την απλή σκέψη.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
[Μον. 5]
2. Πρῶτος, στρατηγῶν, οἱ ἀμφὶ Αριαῖον, σύμμαχοι, ὑφίεσθαι, νικῶντες, ζῶντες, τοῖς πολεμίοις: Να αναγνωριστούν συντακτικώς οι όροι.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
[Μον. 5]
ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ἰσοκράτους Περὶ εἰρήνης, 45 -46
Ἀλλ' ὅμως αύτοὺς ἀγαπῶμεν, ὥσθ' ὑπὲρ μὲν τῶν παίδων τῶν ἡμετέρων, εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν, οὐκ ἄν ἐθελήσαιμεν δίκας ὑποσχεῖν, ὑπὲρ δὲ τῆς ἐκείνων ἁρπαγῆς καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλόντων τῶν εγκλημάτων ἐφ' ἡμᾶς ἥξειν οὐκ ἔστιν ὅπως ἀγανακτοῦμεν ἀλλὰ καὶ χαίρομεν, ὅταν ἀκούσωμεν αὐτοὺς τοιοῦτον τι διαπεπραγμένους. εἰς τοῦτο δὲ μωρίας ἐληλύθαμεν, ὥστ' αὐτοὶ μὲν ἐνδεεῖς τῶν καθ' ἡμέραν ἐσμὲν, ξενοτροφεῖν δ' ἐπικεχειρήκαμεν, καὶ τοὺς συμμάχους τοὺς ἡμετέρους αὐτῶν ἰδίους λυμαινόμεθα και δασμολογοῦμεν, ἵνα τοῖς ἁπάντων ἀνθρώπων κοινοῖς ἐχθροῖς τὸν μισθὸν ἐκπορίζωμεν.
Λεξιλόγιο
ξενοτροφῶ: συντηρώ μισθοφορικό στράτευμα
Ασκήσεις
1. Να μεταφράσετε το κείμενο 20 Μονάδες
2. α) ὑποσχεῖν: Να γράψετε το β΄ ενικό και β΄ πληθυντικό πρόσωπο στην ευκτική και προστακτική του ίδιου χρόνου και της ίδιας φωνής. β) ἐξαμάρτοιεν: Να αντικατασταθεί εγκλιτικά ο τύπος (όχι απαρέμφατο και μετοχή). γ) ἐνδεεῖς, ἁπάντων: Να κλίνετε το πρώτο επίθετο στο γένος που σας δίνετε σε ενικό και πληθυντικό αριθμό και το δεύτερο επίθετο στις πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού αριθμού του θηλυκού γένους. 10 Μονάδες
3. α) εἰ περί τινας ἐξαμάρτοιεν, οὐκ ἄν ἐθελήσαιμεν: Να χαρακτηρίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον μετατρέψετε σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού και την αόριστη επανάληψη στο παρόν και στο μέλλον. β) δίκας, ἐκείνων, ἥξειν, τι, διαπεπραγμένους, μωρίας, ἐνδεεῖς, ἐχθροῖς: Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.
10 Μονάδες
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις, επιλέγοντας από το πλαίσιο τα κατάλληλα επίθετα:
α) Τὸ ἔδαφος ............................... ἐστι.
β) Οἱ πλούσιοι οὐκ άεὶ ............................. εἰσιν.
γ) ......................... τῷ πελέκει τέμνομεν.
δ) Ἐν τοῖς ῥύαξι τὰ ὕδατα οὔκ εἰσι ............................. .
ε) ............................ ἀνδρὸς ............................... λέγειν.
στ) Ἐν παραδείσῳ (= κήπῳ) ἐσμὲν ........................... .......................... ἀνθέων.
2. Να βάλετε τις λέξεις των παρενθέσεων στο σωστό τύπο:
1. Παραγενόμενοι οἱ ............................. (ποιμήν) ἐξέβαλον αὐτάς.
2. Ὁ Κύριος ἥψατο τῆς ............................ (χείρ) τῆς κόρης.
3. Εὗρέ σε ............................ (λιμήν) τῆς σωτηρίας.
4. ............................ (ῥήτωρ) πολυφθὀγγους ὡς ἰχθύας ἀφώνους ὁρῶμεν ἐπὶ Σοί, Θεοτόκε.
5. Ἄγγελοι μετὰ ............................ (ἀστήρ) ὁδοιποροῦσι.
6. Τίμα τὸν ............................ (πατήρ) σου καὶ τὴν ............................ (μήτηρ) σου.
2. Να συμπληρωθεί ο σωστός τύπος των ουσιαστικών που βρίσκονται σε παρένθεση.
α) Εἰς διδασκάλων πέμποντες πολὺ μᾶλλον ἐντέλλονται (=ζητούν) ἐπιμελείσθαι εὐκοσμίας τῶν ............................ (παῖς) ἤ ........................... (γράμμα) καὶ κιθαρίσεως.
β) Αἰγύπτιοι προσέπλευσαν σὺν .............................. (ἀσπίς) ποδήρεσιν.
γ) Περὶ Συρίας διηγησόμεθα, ὅπου σῖτος πολὺς και πρόβατά ἐστι καὶ ............................... (φοῖνιξ) οἱ καρποφόροι.
δ) Τουτουὶ γὰρ τοῦ ........................... (παῖς) ἡ μτηρ, ὦ ἄνδρες δικασταί, γένει ἦν ἐγγυτάτω Ἁγνίᾳ.
ε) Προσεκαλέσαντο τὴν ............................ (γυνή) πρὸς ἄρχοντα.
στ) Οἱ δημαγωγοὶ παρὰ τοῖς δήμοις εἰσὶν ὥσπερ οἱ ........................... (κόλαξ) παρὰ τοῖς τυράννοις.
ζ) Οὐκ ἐξαιρέσω ὑμᾶς τῆς ……………(τράπεζα).
η) Πλάτων εἶπε τὴν παιδείαν .................. (ἄνθρωπος δοτ. πλ.) δεύτερον ἤλιον εἶναι.
θ) Οὐδὲν ἄνευ ................. (πόνος, γεν. εν.) καὶ (ἐπιμέλεια, γεν. εν.) οἱ θεοὶ διδόασιν (= δίνουν) ...................... (θνητός, δοτ. πλ.).
ι) Κύριε, λῦσαι (= λύτρωσε) τὴν ψυχήν μου ἀπὸ ...................... (γλῶσσα δολία, γεν. εν.).
ια) Τὸ πείθεσθαι μέγιστον ἀγαθόν ἐστι και ἐν ..........................(πόλις, δοτ. εν.) καὶ ἐν ........................... (στρατιά, δοτ. εν.) και ἐν .......................... (οἶκος, δοτ. εν.).
ιβ) Ὅστις πρὸς ........................ (ἀγαθὸς ἄρχων, αιτ. εν.) καὶ ἐν ........................ (πόλεμος, δοτ. εν.) στασιάζει, πρὸς τὴν ἑαυτοῦ σωτηρίαν στασιάζει.
3. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις μερικών λέξεων του εξής αισώπειου μύθου:
Λέων καὶ ὄνος καὶ ἀλώπηξ, συμμαχί.... ποιησάμενοι, ἐξῆλθον εἰς ἄγραν (=κυνήγι). Πολλῶν δὲ θηρί.... ἀγρευθέντων (= αφού έπιασαν πολλά ζώα), ὁ λέ.... τῷ ὄν.... διανεῖμαι προσέταξε. Τοῦ δὲ τρεῖς μερίδας ἴσ.... ποιήσαντος καὶ ἐκλέξασθαι αὐτῷ παραινοῦντος, ὁ λέων ἀγανακτήσας τὸν ὄνον κατέφαγε καὶ τῇ ἀλώπεκι μερίσαι προσέταξεν. Ἡ δέ, πάντα εἰς μίαν μερίδα συναθροίσασα καὶ ὀλιγ.... ἑαυτῇ καταλιποῦσα, παρῄνει αὐτῷ ἑλέσθαι (=να διαλέξει). Ἐρομένου δὲ τοῦ λέοντ...., τίς αὐτὴν οὕτω διανέμειν ἐδίδαξεν, ἡ ἀλώπηξ εἶπεν• " Ἡ τοῦ ὄν.... συμφορ....". *
4. Να γράψετε στον άλλο αριθμό.
α) Ὁ ἀγαθὸς ἡγέτης τὰς ἀνάγκας τῶν πολιτῶν θεραπεύει.
β) Ἡ πόλις στάσει διαφθείρεται.
γ) Οἱ ἔνδοξοι στρατηγοὶ θυσίας τοῖς θεοῖς προσφέρουσι ἐπὶ ταῖς νίκαις.
5. Να γράψετε τις επόμενες φράσεις όπως τις ακούτε κανονικά:
ἐπὶ ὅρου ζωῆς ὁ Κύριος μετὰ ἡμῶν
ἀπὸ ἧς στιγμῆς ὁ κατὰ ὕλην ἁρμόδιος ὑπουργὸς
ἐπὶ ἑνὸς ζυγοῦ κατὰ ἕξιν
ἀπὸ ἑαυτοῦ ἐπὶ ὅσον
κατὰ ὕπνους κατὰ ὁλοκληρίαν
6. Η διάλεξη ως μέθοδος του Πρωταγόρα για την ανάπτυξη των απόψεών του. 10 Μονάδες
(Ερώτηση εισαγωγής)