Πλάγιος Λόγος ( Θεωρία )
2013-03-10 00:35
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ø Υπάρχει υποτακτική ή απαρέμφατο.
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
o Κύριες προτάσεις ειδικό απαρέμφατο.
κρίσεως
o Κύριες προτάσεις βουλητική πρόταση ή ειδικό απαρέμφατο.
επιθυμίας
o Ευθεία ερώτηση πλάγια ερώτηση
o Δευτερεύουσες προτάσεις δευτερεύουσες, άλλα μεταβάλλουν
την οριστική σε υποτακτική.
Α. ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
οριστική ενεστώτα/παρατατικού
|
απαρέμφατο ενεστώτα
|
|
οριστική παρακειμένου/υπερσυντελίκου
|
απαρέμφατο παρακειμένου
|
|
οριστική μέλλοντα/συντελ.μέλλοντα
|
απαρέμφατο μέλλοντα
|
|
δυνητική υποτακτική
|
απαρέμφατο μέλλοντα
|
|
υποτακτική του απραγματοποίητου
|
απαρέμφατο παρακειμένου ενεργ. περιφραστικής συζυγίας
|
ΠΡΟΣΟΧΗ!
o δε μας ενδιαφέρει το ρήμα εξάρτησης (αρκτικός-ιστορικός χρόνος).
o το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου τίθεται πάντα σε αιτιατική, ακόμα και σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας (me/te/se/nos/vos/se).
o το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου, αν εξαρτάται από παθητικό/λεκτικό ή δοξαστικό ρήμα, δε δηλώνεται.
Β. ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
προστακτική/βουλητική υποτακτική
|
α) βουλητική πρόταση
[ut (καταφατική)/ne (αρνητική),
υποτακτ. ενεστώτα/παρατατικού
ανάλογα με το χρόνο εξάρτησης].
|
|
β) τελικό απαρέμφατο
[πάντα σε ενεστώτα, με υποκείμενο σε αιτιατική (ετεροπροσ.) ή ονομαστική (ταυτοπροσ.)]
|
|
|
|
γ) σπάνια υποτακτική
|
|
noli/nolite + απαρέμφατο
|
αρνητική βουλητική πρόταση.
|
Γ. ΕΥΘΕΙΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
οριστική
|
υποτακτική
|
|
δυνητική υποτακτική
|
|
|
απορηματική υποτακτική
|
|
|
ενεστώτας
|
ενεστώτας (από αρκτικό χρόνο)
παρατατικός (από ιστορικό χρόνο)
|
|
παρακείμενος
|
παρακείμενος (από αρκτικό χρόνο)
υπερσυντέλικος (από ιστορικό χρόνο)
|
|
μέλλοντας
|
ενεστώτας ενεργητ. περιφρ. συζυγία (από αρκτικό χρόνο)
παρατατικός ενεργητ. περιφρ. συζυγία (από ιστορικό χρόνο)
|
ΠΡΟΣΟΧΗ!
o το «ή όχι» δηλώνεται με το necne (διμελείς πλάγιες ερωτήσεις).
o οι ευθείες ερωτήσεις που δεν εισάγονται με κάποιο εισαγωγικό μόριο στον πλάγιο λόγο εισάγονται με το num, ne, none (εξάρτηση από ρήμα quaero).
o οι πλάγιες ερωτήσεις εισάγονται: an non μετά από nescio (αγνοώ), dubito (αμφιβάλλω), incertum est (είναι αβέβαιο).
si μετά από ρήματα που σημαίνουν απόπειρα ή αναμονή, conor, ex(s)pecto
Δ. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
οριστική/υποτακτική
|
υποτακτική
|
ΠΡΟΣΟΧΗ!
o τηρείται ο κανόνας ακολουθίας των χρόνων.
o η υποτακτική μιας δευτερεύουσας πρότασης πλαγίου λόγου στον ευθύ λόγο αντιστοιχεί με οριστική του ίδιου χρόνου ή μέλλοντα.
o τα απαρέμφατα του ευθύ λόγου διατηρούνται στον πλάγιο λόγο.
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
ego
|
se/ipse/ille/is-ea-id
|
|
tu
|
ille/is-ea-id
|
|
meus-a-um
|
suus-a-um/ipsorum-arum-orum
|
|
noster-a-um
|
suus-a-um/ipsorum-arum-orum
|
|
tuus-a-um
|
illius/eius
|
|
vester-ra-rum
|
illorum-arum-orum
|
|
hic-haec-hoc
iste-a-ud
|
ille-a-ud/is-ea-id
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
nunc (τώρα
|
tunc,tum (τότε)
|
|
hodie (σήμερα)
|
eo/illo die (εκείνη την ημέρα)
|
|
cras (αύριο)
|
postero die/postridie (την άλλη ημέρα)
|
|
heri (χτες)
|
pridie (την προηγούμενη ημέρα)
|
|
adhuc (μέχρι τότε)
|
ad id/ad hoc tempus (μέχρι εκείνη τη στιγμή)
|
|
hic (εδώ)
|
ibi/illic (εκεί)
|
|
hoc loco (σε αυτόν τον τόπο)
|
illo loco (σε εκείνον τον τόπο)
|
|
ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
|
ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ
|
|
ειδικό απαρέμφατο
· ενεστώτα
· παρακειμένου
· μέλλοντα
|
κύρια πρόταση κρίσεως με οριστική
· οριστική ενεστώτα
· οριστική παρακειμένου
· οριστική μέλλοντα
|
|
τελικό απαρέμφατο
βουλητική πρόταση
|
κύρια πρόταση επιθυμίας (με προστακτική ή βουλητική/προτρεπτική υποτακτική)
|
|
πλάγια ερώτηση (με υποτακτική)
|
ευθεία ερώτηση
|
|
ενεστώτας/παρατατικός
|
ενεστώτας
|
|
παρακείμενος/υπερσυντέλικος
|
παρακείμενος
|
|
ενεργ. περιφραστ. συζυγία ενεστώτα/παρατατικού
|
μέλλοντας
|
|
δευτερεύουσα πρόταση (με υποτακτική)
|
δευτερεύουσα πρόταση (με οριστική ή υποτακτική)
|
ΠΡΟΣΟΧΗ!
o μεταβάλλεται ΜΟΝΟ ο χρόνος, ανάλογα με το χρόνο του ρήματος εξάρτησης.
Επιμέλεια: Γκέκα Βάγια
Φιλόλογος